Wentylacja stanowiskowa to jeden z najważniejszych elementów zapewniających komfort i bezpieczeństwo pracowników. Źle dobrany system może nie tylko pogarszać warunki pracy, ale też prowadzić do zagrożeń zdrowotnych. Dlatego warto wiedzieć, czym kierować się przy doborze wentylacji do konkretnego stanowiska.

Dlaczego wentylacja lokalna ma tak duże znaczenie?

W wielu zakładach występują miejsca, gdzie zanieczyszczenia powstają bezpośrednio podczas pracy – np. przy spawaniu, szlifowaniu, lakierowaniu czy obsłudze maszyn spalinowych. To właśnie tam potrzebne są systemy, które usuwają zanieczyszczenia dokładnie tam, gdzie się pojawiają, zanim rozprzestrzenią się po całym pomieszczeniu.

Dobrze dobrana wentylacja stanowiskowa chroni pracowników przed wdychaniem pyłów, oparów, gazów i dymu, a także ogranicza ich emisję do środowiska. Dodatkowo poprawia komfort pracy, co przekłada się na wydajność.

Od czego zacząć dobór wentylacji?

Podstawą jest analiza warunków panujących na stanowisku. Należy odpowiedzieć sobie na kilka kluczowych pytań:

• Jakiego rodzaju są emitowane zanieczyszczenia – pyły, dymy, opary, gazy, spaliny?

• W jakiej ilości i z jaką częstotliwością powstają?

• Czy źródło emisji jest stałe, czy ruchome?

• Czy istnieje możliwość montażu odciągu blisko źródła?

• Jakie są gabaryty stanowiska i otoczenia?

• Czy wentylacja ma działać w sposób ciągły, czy okresowy?

Odpowiedzi na te pytania pozwolą określić wymagania względem wydajności, rodzaju urządzeń oraz sposobu ich montażu.

Jakie są dostępne rozwiązania?

W zależności od specyfiki pracy i emisji zanieczyszczeń, można zastosować różne typy wentylacji stanowiskowej:

Odciągi miejscowe

Najskuteczniejsze, gdy można je zamontować tuż przy źródle emisji. Mogą mieć formę elastycznych ramion, ssaw, daszków, kapturów czy szczelin odciągowych. Często stosowane w laboratoriach, warsztatach, lakierniach i spawalniach.

Systemy nawiewno-wywiewne

Dobrze sprawdzają się, gdy trzeba utrzymać stały przepływ świeżego powietrza przez całe stanowisko. Najczęściej stosowane w pomieszczeniach zamkniętych z ograniczonym dostępem do naturalnej wentylacji.

Kabiny wentylowane

W przypadku pracy z substancjami niebezpiecznymi stosuje się zamknięte lub częściowo otwarte kabiny z kontrolowanym przepływem powietrza, które skutecznie oddzielają operatora od emisji.

Systemy z filtracją

Kiedy nie ma możliwości bezpośredniego wywiewu na zewnątrz, stosuje się filtry (np. węglowe, HEPA, elektrostatyczne), które oczyszczają powietrze przed jego powrotem do pomieszczenia.

O czym jeszcze warto pamiętać?

Wentylacja stanowiskowa powinna być nie tylko skuteczna, ale też wygodna w obsłudze. Dobrze, jeśli pracownik może sam regulować jej działanie – ustawiać kierunek ssania, włączać i wyłączać system, a nawet dostosowywać siłę ciągu. Ważna jest także regularna konserwacja i kontrola skuteczności odciągów – zwłaszcza tam, gdzie usuwane są substancje niebezpieczne.

Nie można zapomnieć o przepisach. Zgodnie z wymogami BHP i normami branżowymi, wentylacja musi spełniać konkretne parametry – zarówno pod względem wydajności, jak i poziomu hałasu czy energooszczędności.